Таң

Күн

Бесін

Екінті

Ақшам

Құптан

Білімді адамға берілген он қасиет

Хамзат ҚАЖЫМҰРАТҰЛЫ, ҚМДБ-ның «Насихат және қоғаммен байланыс» бөлімінің маманы www.muftyat.kz 22.02.2018 8691 0 пікір

 

Білім иелері – пайғамбарлардың мирасқорлары

Білім иелері – пайғамбарлардың мирасқорлары. Бұл турасында пайғамбарымыз (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын):

إِنَّ الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ اْلأنْبِياءِ، إِنَّ اْلأَنْبِياءَ لَمْ يُورِثُوا دِيناراً وَلَا دِرْهَماً إِنَّمَا وَرَثُوا الْعِلْمَ فَمَنْ أَخَذَهُ أَخَذَ بِحَظٍّ وافِرٍ.

Шынында ғұламалар – пайғамбарлардың мирасқорлары. Шынында, пайғамбарлар динар не дирхемді мұраға қалдырмады, расында, олар ілімді мұра етті. Кімде-кім оған (ілімге ) қол жеткізсе, мол сәттілікке (олжаға) ие болғаны.[1]
Ілім – таусылмайтын қазына

Адамды адам ететін, оны биік дәрежеге апаратын оның дүние-мүлкі емес, бәлкім оның артында қалдырған білімі. Әбу Һурайра ең кедей сахабалардың бірі еді. Тіпті қарны аш болғандығы салдарынан құлап та қалатын кездері болатын. Алайда оның пайғамбарымыздың (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын) мүбарак хадистерін ең көп жеткізген сахаби болғандығын жақсы білеміз. Осы орайда пайғамбарымыздың (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын) мүбарак хадисінде былай деп айтылған:

 " إِذَا مَاتَ اْلِإنْسَانُ، اِنْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثِ، صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٌ صَالِحٌ يَدْعُو لَهُ .

«Адам баласы дүниеден өтсе, оның амалының барлығы үзіледі, тек үш түрлі амалы үзілмейді: жәрия берген садақасы, артынан қалдырған пайдалы ілімі, оған дұға жасайтын салихалы ұрпағы»[2]
Ілім – қарауылға мұқтаж емес

Тал бесіктен жер бесікке дейін ілім алған адам жиған ілімі біреудің қолында кетеді деп еш уайым шекпейді, оған қарауыл қоймайды,  құлыптамайды, өйткені ілімнің мекені – жүрек. Жүрегін күнәмен ластамаса, ол ілім оны ешуақытта тәрк етпейді. Ал, дүние жиған адам болса, сол тірнектеп жинаған байлығын біреу қолды ете ме деп күні-түні уайымдап, соны сақтап қалудың қамын ойлайды. Ал, ілім адамды өмір бойы неше-түрлі қауіп қатерден сақтайды.

Ғалымдар - туралыққа куәлік беруші Алланың сүйікті құлдары

Бұл турасында Алла тағала қасиетті Құран кәрімде

شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ 

Алладан басқа тәңір жоқ, бұған ең алдымен Алланың Өзі куә. Сондай-ақ барлық періштелер мен шынайы ғалымдар да турашылдық пен әділдікті ұстана отырып, (осынау ақиқатқа куәлік етті).[3]

Алла және оның періштелерінен кейін ғалымдардың куәлік беруі – ғалымдарға берген Алланың үлкен сыйы, әрі мәртебесі.

 Алла ғалымдарға бағынуды әмір етеді

Алла Тағала адам баласын ең алдымен өзіне және пайғамбарына (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын) және әмір иелеріне бағынуды бұйырады. Оған дәлел Алла тағала Құран кәрімде:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنكُمْ ۖ

Уа иман еткендер! Аллаға бағыныңдар, Елшіге бағыныңдар, сондай-ақ өз араларыңнан (өздерің сияқты мүмін) болған басшыларыңа бағыныңдар.[4]

Құран аятында келген «Улул амр» (басшы) жайында ғалымдарымыз  «олар – ел басқарған  басшылар мен үммет ғалымдары» деген.  

Алла кімге қайыр қаласа, ғұламалардан етеді

Адамның Алла разылығы үшін ілім жолына түсуі – оған деген Жаратушының ерекше ілтипатынының нышаны. Бұл жайында Пайғамбарымыз (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын) мүбарак хадисінде:

مَنْ يُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ 

Алла егер кімге қайыр қаласа, дін ілімін үйретеді[5], деген.
Ілім жолы – жәннатқа апарар жол

Ілім жолына түскен пенденің Алла Тағала жәннатқа апарар жолын жеңілдетеді. Оған дәлел пайғамбарымыздың мына хадисі:

وَمَنْ سَلَكَ طَرِيقاً يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْماً سَهَّلَ اللهُ بِهِ طَريقاً إِلَي الْجَنَّةِ

Кімде-кім ілім алу мақсатында жолға шығатын болса, оның жәннатқа апарар жолын жеңілдетеді.[6]
Ілім иелерінің ақыретте де дүниеде де дәрежесі жоғары болады

Алла Тағала қасиетті Құран кәрімде:

يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

Сонда Алла араларыңдағы шынайы иман еткендердің, әсіресе өздеріне ілім берілген білімпаздардың дәрежесін еселеген үстіне еселей түседі. Алла сендердің не істеп, не қойып жүргендеріңнен толық хабардар[7].

Алла Тағала білімді адамның дәрежесін ақыретте биік қылғандай, бұл дүниеде де мәртебесін өсіріп, абыройын асқақтатады. Ол – бейне бір қараңғы қапаста шырақ ұстаған адам секілді.

 Ғалымдар Алладан шынайы түрде қорқады

Раббысын танып, Алла алдындағы өзінің міндетін түсінген адамның Аллаға деген қорқынышы да көбірек болады. Ақиқат ілімінен дәм татқан аталмыш пенденің харам істерге баруға қарсы иммунитеті қалыптасады. Алла тағала құран кәрімде:

إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ ۗ

Шынында Алладан құлдарының арасында тек ғұламалар ғана шынайы қорқады[8], - деу арқылы ғалымдардың шынайы тақуа құлдар екенін меңзеуде.

Ғалымдар мен қарапайым адамдар арасындағы алшақтық

Алла тағала қасиетті Құран аятында:

قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ ۗ

«Білгендер мен білмегендер тең бе?» деп, айт,[9] делінген.  Білім иелері мен білімсіздердің ара жігін пайғамбарымыздың (Алланың оған салауаты мен сәлемі болсын) мына хадисі айқын баяндайды:

فَضْلُ الْعَالِمِ عَلَى الْعَابِدِ كَفَضْلِي عَلَى أَدْنَاكُمْ

Ғалым мен қарапайым құлдың арасы менімен сендердің ең төмендегілеріңнің арасы секілді[10].

 

 

 

[1] Тирмизи хадистер жинағы
[2] Муслим хадистер жинағы
[3] "Әли Имран" сүресі, 18-аят.
[4] "Ниса" сүресі, 59-аят.
[5] Бұхари хадистер жинағы
[6] Муслим хадистер жинағы
[7] "Мужадалә" сүресі, 11-аят.
[8] "Фатыр" сүресі, 28-аят
[9] "Зумар" сүресі, 9-аят
[10] Тирмизи хадистер жинағы

Пікірлер (0)

Тіркелген қолданушылар ғана пікір қалдыра алады. Сайтқа кіру